بررسی موقوفات نهاد آموزش در دوره تیموریان (782-912ه.ق)

انسان موجودی اجتماعی است که رشد و تکامل آن در گرو زندگی جمعی و همکاری می باشد. وقف نمونه ای از این تعاون و همکاری است . در طول تاریخ ایران نیز مساله ی وقف همیشه یکی از مسائل پر اهمیت بوده است ، که متناسب با درجه تمدن ، نوع حکومت و مقتضیات سیاسی، اجتماعی ، اقتصادی و مذهبی در ادوار مختلف تغییر و تحول یافته است. یکی از این دوره ها که وقف در آن اهمیت ویژه ای یافت ، عصر حاکمیت تیموریان بوده است.در پهنه ی تاریخ ایران ، دوره ی تیموریان ، علاوه بر اهمیت سیاسی که داشت، بر خلاف آنچه در اذهان مردم جای گرفته که حکومتی وحشی و خونریز بوده ، جزو یکی از مهمترین دوره های فرهنگی ایران است که علم وادب در آن رونق یافت و به مقتضای آن، توجه به فراهم کردن شرایط راحت تحصیل مورد توجه قرار گرفت. در نتیجه وقف یکی از راههایی بود که شرایط تحصیل رایگان را فراهم می کرد. هرچند وقف در این دوره با انگیزه های گوناگون مانند آموزشی، مذهبی، بهداشتی و... صورت می گرفته است، اما در این تحقیق ، بررسی موقوفات نهاد آموزش مورد نظر است. این پژوهش به روش توصیفی_ تحلیلی و بر مبنای منابع دست اول تاریخی و به شیوه ی مطالعه ی کتابخانه ای به بررسی موقوفات سلاطین، وزرایی چون امیرعلیشیر نوایی، امراء ، خواتین مانند گوهرشاد آغا و حتی افراد طبقات پایین در زمینه ی نهادهای آموزشی در دوره ی تیموری پرداخته است. سوال اصلی در این تحقیق این است که وقف چه جایگاهی در نهاد آموزشی در این دوره داشته است؟ اگرچه به صورت جسته و گریخته به موضوع وقف در منابع و کتابها اشاره شده است اما تحقیقی که کامل به مساله ی وقف در این دوره بپردازد ،وجود ندارد.یافته های این پژوهش اطلاعاتی راجع به موقوفات نهاد آموزش و تاثیر آن بر رشد و انحطاط آموزش در عصر تیموریان می پردازد. کلیدواژه ها: موقوفات، آموزش ، دوره تیموریان، امیرعلیشیرنوایی، گوهرشاد .